Tarım ve hayvancılıkla uğraşan binlerce üretici, Kurban Bayramı sonrasında gelen haberle tedirginliğe sürüklendi. Türkiye genelinde şap hastalığında artış yaşanması üzerine, hayvan pazarlarının ikinci bir duyuruya kadar kapatılmasına karar verildi. Tarım ve Orman Bakanlığı’nın açıklamasına göre, yeni varyantlar hızla yayılıyor, aşılar ise henüz tüm hayvanlara ulaşabilmiş değil.
81 İlde Pazarlar Kapalı
Bakanlık, Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü aracılığıyla 81 ilin tarım müdürlüklerine yazılı talimat gönderdi. Talimatta, hayvan satış yerleri, canlı hayvan borsaları, toplama merkezleri ve panayırların ikinci bir emre kadar faaliyetlerine ara vereceği bildirildi. Bu adımın, hem hastalığın yayılmasını yavaşlatmak hem de aşılama sürecini tamamlamak için kritik olduğu vurgulandı.
Yeni Virüs Tipleri Tespit Edildi
Yapılan laboratuvar incelemelerinde, şap virüsünün genetik yapısında antijenik değişiklikler tespit edildi. Mevcut aşılar virüse karşı güncellendi ancak, kısa sürede ülke genelindeki tüm çift tırnaklı hayvanların aşılanması mümkün olmadı. Bu durum, hayvan hareketliliğinin yüksek olduğu bölgelerde salgın riskini artırdı.
Şap Hastalığı Nedir?
Şap hastalığı (Foot and Mouth Disease – FMD), büyükbaş ve küçükbaş hayvanlarda görülen, son derece bulaşıcı ve ekonomik kayıplara yol açan bir viral enfeksiyondur. Etkeni Aphthovirus adlı virüstür. Hayvanlarda yüksek ateş, ağız içi yaralar, tırnak aralarında lezyonlar ve memelerde iltihaplanma gibi belirtilerle kendini gösterir.
- Yüksek ateş
- Ağız içinde yaralar
- Tırnak arası ve memede lezyonlar
şeklinde kendini gösteriyor.
Ölüme neden olmamakla birlikte, süt veriminde düşüş, kilo kaybı ve ticari hareketliliğin durması gibi ciddi ekonomik sonuçlar doğurabiliyor.
Şap Hastalığı Nasıl Bulaşır?
Hastalığın bulaşma yolları oldukça yaygın ve dirençlidir:
- Enfekte hayvanların tükürük, süt, dışkı ve burun akıntısıyla temas
- Kirlenmiş yem, su, araç veya ekipman kullanımı
- İnsanların elleri ve giysileriyle virüs taşıması
- Rüzgarlı havalarda virüsün hava yoluyla yayılması
Şap virüsü çevre koşullarına oldukça dayanıklıdır. Bu da bulaş zincirini kesmeyi zorlaştırmaktadır.
İnsana Bulaşır mı?
Şap hastalığının insanlara bulaşması oldukça nadir görülür. Yoğun temas halinde bile, insanlarda sadece hafif semptomlarla seyreden, genellikle kendi kendine geçen bir tablo oluşur. Bu nedenle kamu sağlığı açısından doğrudan bir tehdit oluşturmaz, ancak hayvancılıkla geçinen haneler için ciddi ekonomik risk taşır.
Üretici Ne Yapmalı?
Bakanlık ve veteriner hekimler, üreticilere şu önlemleri almalarını öneriyor:
- Hayvanların aşı takvimine uyulması
- Şüpheli hayvanların derhal karantinaya alınması
- Ahır ve ekipmanların sık sık dezenfekte edilmesi
- Hayvan giriş-çıkışlarının kontrol altına alınması
- Personel hijyenine dikkat edilmesi
Şap salgını nedeniyle alınan bu tedbirlerin, ülke genelinde hayvan hareketliliğini ciddi ölçüde etkilemesi bekleniyor. Üreticiler belirsizlikten endişeli; yetkililer ise yeni varyantın kontrol altına alınması için toplumsal iş birliğine dikkat çekiyor.
